Wat zijn Stolpersteine?
Günther Deming in 1919. Foto: StagiaireMGIMO CC BY-SA 4.0.
STOLPERSTEINE ZIJN STENEN die worden geplaatst in het trottoir bij de huizen van mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de nazi’s zijn verdreven, gedeporteerd, vermoord of tot zelfmoord gedreven.
De stenen hebben een afmeting van 10 x 10 cm en zijn voorzien van een messing plaatje waarin de naam, geboortedatum, datum van deportatie en plaats en datum van overlijden van de slachtoffers zijn gestanst.
Duitse kunstenaar GÜNTHER DEMNIG (Berlijn, 1947) is in 1992 begonnen deze Stolpersteine (vertaald als “struikelstenen”) bij de woningen te plaatsen. De kunstenaar noemt het Stolpersteine omdat je erover struikelt met je hoofd en je hart. En je moet buigen om de tekst te kunnen lezen.
Ze werden lange tijd door de kunstenaar zelf gemaakt en in het trottoir gelegd, maar wegens de stormachtige ontwikkeling van het project wordt hij nu ondersteund door de beeldhouwer Michael Friedrichs-Friedländer.
De slachtoffers zijn Joden, maar ook Sinti en Roma, politieke gevangenen, homoseksuelen, Jehova’s getuigen, gehandicapten, of verzetslieden en andere burgers die op het verkeerde moment op de verkeerde plek waren
116.000 struikelstenen
Op 16 december 1992, vijftig jaar nadat Himmler het bevel gaf voor de deportatie van duizend Roma en Sinti, plaatste Demnig voor het stadhuis van zijn woonplaats Keulen een steen met daarop een messing plaatje waarop de eerste regels van dit bevel te lezen zijn.
Inmiddels (in augustus 2025) zijn er in 31 landen in Europa ruim 116.000 struikelstenen geplaatst.
Het project wordt sinds januari 2015 geleid door de stichting Spuren-Gunter Demnig. Het is de bedoeling dat die stichting het project voortzet als Gunter Demnig daar zelf niet meer toe in staat zal zijn.
Stolpersteine in Warffum
Het initiatief om in Warffum Stolpersteine te plaatsen is in 2017 genomen door Kaja van Grieken. Met haar partner, enkele prominente dorpsgenoten en gelijkgezinden heeft zij het idee verder uitgewerkt en in de praktijk gebracht. Dankzij dit initiatief blijf de herinnering aan de dorpsgenoten die ooit uit hun vertrouwde omgeving zijn weggerukt en vermoord levend.
